Een destructief slaappatroon kan het nieuwe normaal worden
“Een depressie, angst of verslaving leidt vaak tot slaapproblemen. Cliënten slapen bijvoorbeeld te weinig, te licht of kunnen niet in slaap vallen. Wanneer deze situatie lang aanhoudt, gaat het lichaam dit patroon als normaal beschouwen. Het destructieve slaappatroon blijft daardoor bestaan, zelfs als de psychiatrische klachten of verslaving al behandeld zijn. Daarom starten we vaak tijdens of direct na de behandeling met slaaptherapie.”
Een slaapdagboek zorgt voor inzicht
“Een groot deel van de therapie bestaat uit psycho-educatie: cliënten leren hoe slaap werkt. Zo leg ik uit dat de manier waarop iemand zijn slaap beleeft, meer impact heeft op het functioneren dan het aantal geslapen uren. Veel cliënten denken dat ze alleen goed kunnen functioneren als ze een exact aantal uren slapen. Ik laat ze daarom een slaapdagboek bijhouden, waarin ze noteren hoeveel ze daadwerkelijk slapen. Wanneer cliënten later terugkijken en merken dat ze ook met minder slaap goed functioneren, leidt dat vaak tot een eurekamoment.”
Niet méér slapen, maar beter slapen
“Als cliënten dat inzicht hebben, werken we aan het verbeteren van de slaapkwaliteit. Dit betekent niet per se meer slapen, maar beter slapen. We gebruiken hiervoor twee methodes.
De eerste methode is slaaprestrictie. Dit houdt in dat cliënten alleen in bed liggen zolang ze daadwerkelijk slapen. Uren wakker liggen in bed wordt vermeden; als cliënten niet kunnen slapen, staan ze op. Dit kan in het begin zwaar zijn, omdat ze tijdelijk minder slapen. Hierdoor wordt de slaapdruk opgevoerd en wordt de natuurlijke slaapbehoefte sterker.
De tweede methode is stimuluscontrole. Cliënten staan op als ze ’s nachts wakker worden en binnen korte tijd niet opnieuw in slaap vallen. Ze doen dan iets ontspannends, zoals lezen of rustige muziek luisteren, en gaan pas terug naar bed als ze weer slaperig worden. Dit helpt om de associatie tussen ‘bed’ en ‘wakker liggen’ te doorbreken en versterkt het natuurlijke slaapritme.”
De kracht van CGTi
“Uiteindelijk draait het om het verbeteren van de slaapkwaliteit en de beleving ervan. Cliënten doen het harde werk: zij doorbreken een vicieuze cirkel van slaapproblemen. Ik word er heel blij van als ik zie hoe CGTi cliënten ondersteunt in hun behandeling voor psychiatrische klachten of verslaving, en hoe ze hierdoor weer kunnen opbloeien!”
