Het is belangrijk om alert te zijn op deze knelpunten, en ze, waar mogelijk, te voorkomen. VIGO bundelt daarom de beschikbare onderzoeken rondom dit thema en stelt het beschrijvend onderzoeksrapport ‘De overgang van jeugd- naar volwassenenzorg in Nederland’ beschikbaar. In dit rapport worden resultaten uit eerder (internationaal) onderzoek naar deze overgang van minder- naar meerderjarigheid toegelicht, en wordt informatie gegeven over ontwikkelingen en oplossingen die deze overgang kunnen vergemakkelijken of verbeteren.
De overgang naar zelfstandigheid is voor kwetsbare jongeren soms te groot. Allereerst vanwege de zorgelijke aansluiting tussen jeugd- en volwassenenzorg. Het gebrek aan continuïteit in zorg en ondersteuning voor jongeren die 18 jaar zijn geworden spelen daarbij een grote rol. De gemeente heeft nadat een jongere de 18e leeftijd bereikt namelijk niet langer een jeugdhulpplicht. Bovendien stopt het aanbod van (gezins)voogden, instanties en instellingen. Hoewel verlengde jeugdhulp wel kortdurend (3-6 maanden) zou kunnen worden aangevraagd, wordt dit in de praktijk nog maar weinig gedaan. Enerzijds vanwege strenge criteria en het gegeven dat de gemeente deze vorm van hulp moet hebben ingekocht. Anderzijds omdat jongeren toestemming moeten geven om op vrijwillige basis in jeugdhulp te blijven. Veel jongeren staan echter liever zelf aan het roer als zij 18 jaar worden en laten de hulp achter zich.
De puberteit en het bereiken van de 18e leeftijd brengen al genoeg uitdagingen met zich mee. Óók voor jongeren die geen jeugdhulp (hebben) ontvangen, opgroeien in een stabiel gezin en waar een ondersteunend netwerk aanwezig is. Zéker dus voor kwetsbare jongeren die bijvoorbeeld hebben moeten verblijven in jeugdhulpinstellingen. Denk daarbij aan praktische uitdagingen zoals het aanvragen van een DigiD, zorgverzekering of toeslagen, maar ook aan het verdienen van een eigen inkomen op basis van het minimumloon en het moeten betalen van een dure (niet altijd geschikte) woonruimte en boodschappen. Voor de wet zijn zij dan wel volwassen, deze jongeren starten het ‘volwassen’ leven met een achterstand in hun ontwikkeling, en grote risico’s om in de schulden te belanden. We hebben het dan nog niet eens over de opstapeling van psychische problematiek.
In de onderzoeken zien we dat het van cruciaal belang is om zorg op maat te leveren: direct het juiste doen is beter én goedkoper dan starten met de lichtste vorm van hulp en steeds verder opschalen. Meteen inzetten op de juist behandeling – dus ook als dit de meest zware en intensieve vorm is. De inzet van moderne technologie daarbij is helpend zodat zorg onafhankelijk van tijd en plaats geboden kan worden. Het is bovendien nodig dat jeugd- en volwassenenzorg de handen ineenslaan om zorgarrangementen 16-23 jaar mogelijk te maken, uitgaande van ontwikkelingsleeftijd en niet van leeftijdsgrenzen. Ondersteunend daarbij is dat de harde knip 18-/18+ wordt opgeheven (ontschotting van de budgetten) en dat de bestuurlijke verantwoordelijkheid ligt dáár waar het hoort.
VIGO is een toonaangevende organisatie in jeugdzorg, forensische zorg en ggz. VIGO werkt in een groot gebied in Zuid- en Midden-Nederland en bestaat uit zeven dochterorganisaties. Middels een duurzaam en integraal aanbod wordt jongeren en volwassenen weer perspectief op herstel en participatie in de samenleving geboden. Onze kracht: van begin tot eind, in alle fasen van het leven, eenvoudig of complex. Bij uiteenlopende problematiek, van opvoed- en ontwikkelingsproblematiek tot psychisch en psychiatrisch probleem, ook als er sprake is van strafbaar gedrag. Niet de aandoening, maar de cliënt als mens staat centraal.
Het rapport is ook beschikbaar op de website van VIGO : www.vigogroep.nl
