Schreeuwen op straat, overlast veroorzaken in de buurt en verward gedrag. Politieagent Thijs komt in zijn werk steeds vaker situaties tegen waarbij iemand psychische hulp nodig heeft. Hij werkt dan veelvuldig samen met Rik van TeamBZ (TeamBemoeizorg). Rik helpt mensen die uit zichzelf geen hulp vragen tóch op weg naar de juiste hulp. “Door vereenzaming in de maatschappij, zal in de toekomst meer bemoeizorg nodig zijn”, zegt Thijs.
De agent gaat binnenkort met pensioen, maar vertelt nog steeds met bezieling over de samenwerking tussen de politie in Weert en TeamBZ. “Een verhaal dat me lang bij is gebleven, is dat van een man die geluidsoverlast ervoer van zijn bovenburen. Hij had de geluiden opgenomen. Toen ik bij hem langsging, kon hij het geluidsbestand op zijn telefoon echter niet meer vinden. Ik kreeg toen al het vermoeden dat er meer aan de hand was. Met de man sprak ik af dat hij de politie zou bellen op het moment dat hij weer geluidsoverlast ervoer.”
“Mijn collega’s zijn twee keer langsgegaan na een melding, maar zij hoorden niks. Ondertussen beschuldigde de man andere buren ervan dat ze van hem stalen. Hij bonkte tegen het plafond om zijn bovenburen te laten stoppen met geluiden die hij hoorde. Enkele buurtbewoners overwogen om aangifte te doen. Ik vond daarentegen dat er geen strafrecht nodig was, maar hulpverlening. Daarop hebben we TeamBZ ingeschakeld.”
Bemoeizorger Rik vult aan: “De man moest eerst niets van ons weten. Hij wilde absoluut geen hulp. Omdat zijn verwarde gedrag ook onveilig was voor anderen, was zorg wel noodzakelijk. Uiteindelijk hebben we hem samen met zijn ouders ervan kunnen overtuigen om opgenomen te worden en behandeling te krijgen.”
Begeleiden naar zorg
“Ik werk al 23 jaar als bemoeizorger. En al even lang werk ik samen met de politie. Ze schakelen ons in als ze meldingen krijgen over onveilige situaties en overlast die veroorzaakt worden door verward of onbegrepen gedrag en verslaving. Bijvoorbeeld als iemand in een psychose schreeuwend over straat gaat. Of als iemand zijn huis gevaarlijk volstouwt met spullen door hoarding-problematiek. Een groot deel van de aanvragen voor inzet van TeamBZ komt vanuit de politie, maar bijvoorbeeld ook van woningcorporaties.”
Door jarenlange ervaring en kennis van ‘zijn’ wijk, weet Thijs precies wanneer hij Rik of een collega-bemoeizorger moet inschakelen: “Ik begin de dag altijd met het lezen van het dagrapport waarin de meldingen van mijn wijk staan. Daar filter ik al heel snel de meldingen uit waarbij ik hulp van TeamBZ nodig heb. Ik vind bemoeizorg echt een verlengstuk van mijn werk. Omdat ik door de inzet van bemoeizorg mensen help en tegelijkertijd ook overlast verminder.”
Rik: “Ons doel is om mensen over wie zorgen zijn, maar die zelf geen hulp vragen of aannemen, aan de passende zorg te helpen. We leiden mensen naar de juiste plek waar zij de benodigde hulp kunnen ontvangen. Soms is begeleiding thuis voldoende, maar het komt ook voor dat een opname passender is. TeamBZ zet samen met mensen de eerste stappen op weg naar hulp.”
Uniform als barrière
Als er een aanvraag binnenkomt, gaat Rik eerst langs bij diegene over wie de zorgen bestaan. Soms alleen, soms met een collega van TeamBZ en soms samen met de politie. Maar als agent komt Thijs niet altijd binnen. “Ik ging bijvoorbeeld samen met een bemoeizorger naar een vrouw die al vaker met de politie in aanraking was geweest. Zij had echt wel hulp nodig. Toen de deur op een kiertje openging, zei de vrouw ‘jij mag naar binnen, maar jij blijft buiten.’”
Thijs kijkt Rik aan en vervolgt: “We maken allebei heel makkelijk contact. Maar door het uniform ben ik belast. In zulke situaties laat ik Rik het woord doen, zodat hij een vervolgafspraak kan maken.” Rik vult aan: “Soms introduceert de politie mij juist bij degene bij wie we op bezoek gaan. De agent vertelt dan dat er een melding bij de politie is gedaan over diegene. Ik leg vervolgens uit dat we vooral langskomen om te kijken hoe het gaat.”
Achter de deur
Om mensen uiteindelijk toe te kunnen leiden naar zorg, is het belangrijk om vertrouwen op te bouwen en niet te oordelen. “De bemoeizorgers van TeamBZ gaan open het gesprek aan”, zegt Thijs. “Ze stellen een eerlijke vraag: ‘heb je hulp nodig?’”
“Zo was er een vrouw met een fikse alcoholverslaving. Ze dronk een krat bier per dag. De vrouw kwam niet meer buiten, sloot zich op in haar eigen woning. We hadden eerder al een gesprek gehad met verschillende mensen en organisaties die haar hielpen. Toen had ze me het liefst buiten geschopt.”
Rik vertelt verder: “Als we haar vroegen of ze van de alcoholverslaving af wilde, dan was het antwoord ‘ja’. Maar op de vraag of ze daar hulp voor wilde, was het antwoord een ferme ‘nee’. Omdat we toch goed contact met haar onderhielden, lukte het twee jaar later wél om de vrouw in een gezamenlijk gesprek te motiveren om hulp aan te nemen. Ze is in behandeling gegaan voor haar alcoholverslaving.”
Kans om de draad weer op te pakken
Thijs voorziet een toename in situaties waarbij psychische hulp ingeschakeld moet worden. Dat komt volgens hem doordat de samenleving individualistischer wordt en mensen vereenzamen: “Meer mensen wonen alleen en er is minder sociale controle. We zorgen minder voor onze medemens en onze buren. Psychische problemen kunnen daardoor later in beeld komen, waardoor mensen ook te laat hulp krijgen. Bemoeizorg zal daarom meer nodig zijn in de toekomst.”
Rik: “In Weert werken we goed samen om mensen met problemen te bereiken en te helpen. We vormen met onder andere TeamBZ, politie, woningbouw, gemeente en maatschappelijk werk een sterke keten.” Thijs valt hem bij: “Samen bieden we mensen een kans om de draad weer op te pakken. Met wat voor problematiek op welk gebied dan ook.”
Meer informatie over TeamBZ: TeamBZ is een samenwerking van Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheid, Buro Andersom en Zelfregie NL. Kijk voor meer informatie op de webpagina van TeamBZ. Lees ook het artikel over de samenwerking van TeamBZ met woningcorporatie Wonen Zuid.
De ervaringen die in dit interviewartikel zijn beschreven, zijn algemene voorbeelden van situaties waarmee bemoeizorgers i.s.m. de politie dagelijks te maken hebben.
