Suïcidaliteit

Suïcidale mensen die daadwerkelijk een einde aan hun leven willen maken, zenden zelden duidelijke signalen uit. Vaak doen ze hun best om hun omgeving niet te alarmeren. Soms is het wel zichtbaar aan hun gedrag:

• Perioden van extreme somberheid.
• Zichzelf verwaarlozen.
• Extreem veel slapen of slapeloosheid.
• Het gebruik van drank of drugs.
• Verslechterde school- of werkprestaties.
• Sterke stemmingswisselingen: bijvoorbeeld erg prikkelbaar, agressief, snel huilen; of juist teruggetrokken, (bijna) onbereikbaar voor anderen.
• Persoonlijke bezittingen (waaraan ze tot dan toe veel waarde hechtten) weggeven.

Er zijn ook suïcidale mensen die laten blijken dat ze niet meer verder willen. Ze zeggen bijvoorbeeld: ‘Voor mij hoeft het niet meer’, ‘Ik zie het niet meer zitten’, ‘Ik ben anderen alleen maar tot last’ of ‘Wie zal mij nou missen?’ Belangrijk is om deze uitspraken niet te negeren. Probeer erop in te gaan en vraag naar de reden. Schakel op tijd professionele hulp in.

In contact zijn, veiligheid bieden, zorgen voor continuïteit en (ook) oog hebben voor de naasten. Dat zijn vier belangrijke invalshoeken bij de zorg en hulp die wij bieden. De precieze behandeling hangt uiteraard af van jouw persoonlijke verhaal en omstandigheden. Ga naar de pagina over behandeling van suïcidaliteit.

Het is altijd moeilijk in te schatten of iemand een eind aan zijn leven wil maken. De volgende risicofactoren maken de kans op suïcidaliteit groter:

• Traumatische of schokkende ervaringen
  Nare gebeurtenissen uit het verre of recente verleden. Zoals de dood van een dierbare, seksueel misbruik, ernstige vormen van pesten, langdurige lichamelijke of emotionele mishandeling, dreigende pijnlijke onthullingen en abrupt verlies van vrijheid of sociale status.

• Een eerdere poging tot zelfdoding
  Een eerdere poging tot zelfdoding is een grote risicofactor.

• Psychische problemen
  Een belangrijke risicogroep vormen mensen met een depressie of depressieve klachten, schizofrenie, een psychose, een persoonlijkheidsstoornis of een alcohol- of drugsverslaving.

• Eerdere ervaring met suïcide (in de omgeving)
  De helft van de mensen die een einde aan hun leven maken, probeerde dat al eerder. Suïcide komt ook vaker voor bij mensen die dit in hun omgeving hebben meegemaakt. Suïcide komt ook in bepaalde families en regio’s meer voor dan in andere.

• Depressieve klachten
  Mensen die een einde aan hun leven maken, zijn op het moment dat ze dat doen bijna altijd depressief. Mensen met een depressie denken vaak aan suïcide. Maar een depressie is zelden de enige oorzaak van zelfdoding. De meeste mensen met een depressie maken geen einde aan hun leven. De kans dat ze dat doen is wel groter dan voor andere mensen.

• Bepaalde sociale kenmerken
  Van mensen in moeilijke sociale of economische situaties is bekend dat zij een groter risico lopen. Voorbeelden zijn mensen die erg eenzaam zijn, mensen met een ernstige lichamelijke aandoening of dodelijke ziekte; asielzoekers en vluchtelingen die een marginaal bestaan leiden. Ook ouderen boven de tachtig en jongeren in de puberteit lopen een groter risico.

• Bepaalde persoonlijkheidskenmerken
  Een verhoogd risico lopen mensen die:
  • impulsief of agressief op problemen reageren
  • erg onzeker zijn over zichzelf
  • moeilijk problemen kunnen oplossen
  • erg streng voor zichzelf zijn en erg zwart-wit denken
  • makkelijk in de war of teleurgesteld raken
  • snel wanhopig zijn

Ben je familie of anderszins een naaste van iemand die denkt en praat over zelfdoding? Ben je bang dat hij of zij zichzelf iets aandoet? Vaak voelen naasten zich deels medeverantwoordelijk voor iemands veiligheid en tegelijk machteloos. Als een bekende bij ons in behandeling is, kun je ook met jouw vragen en voor ondersteuning bij ons terecht. Voorwaarde is wel dat hij of zij daar toestemming voor geeft.

Wij kunnen helpen bij het herkennen van het risico op zelfdoding. Ook kunnen we leren om (beter) om te gaan met de gevoelens en spanningen die de situatie oproept. We geven ook handvatten om hierover te praten. Het is wetenschappelijk aangetoond dat praten over suïcidegedachten de kans op zelfdoding niet vergroot. In tegendeel zelfs. Iedereen gaat anders om met gedachten over zelfdoding. De een praat nu eenmaal makkelijker over de dood dan de ander. Belangrijk is in elk geval om risicosignalen van zelfdoding altijd serieus te nemen.

Als je last hebt van suïcidale gedachten of een mislukte suïcidepoging deed, neem dan iemand in vertrouwen. Datzelfde advies geldt wanneer je iemand kent die met de gedachten over zelfdoding rondloopt. Erover praten met bijvoorbeeld een familielid, vriend(in) of goede buur is een belangrijke stap. Een andere stap kan zijn om contact te zoeken met uw huisarts of met een andere zorgverlener. Eén van de dingen die zij voor u kunnen doen, is contact leggen met onze polikliniek (poli) Suïcidepreventie.

Wat doet de poli Suïcidepreventie?

De poli Suïcidepreventie biedt hulp aan mensen die niet meer verder willen leven. Samen verhelderen we de onderliggende problemen. Ook onderzoeken we samen of er mogelijkheden zijn om weer perspectief te vinden in het leven. Met jouw instemming betrekken wij ook graag familie of andere naasten bij de gesprekken. Als het nodig is, bieden we ondersteuning bij het oplossen van concrete problemen of conflicten.

Aanmelding

De eerste (en vaak de grootste) stap is hulp vragen bij de huisarts of een andere hulpverlener. Na een vrijwillige verwijzing biedt de poli Suïcidepreventie vervolgens hulp en nazorg. Dat doen we allereerst voor de cliënt. Als de cliënt ermee instemt, bieden we ook ondersteuning aan familie of andere naasten. Je kunt je bij ons aanmelden als je 16 jaar of ouder bent en in de GGZ-regio Noord- en Midden-Limburg woont.

Vervolgstappen

Na de verwijzing maak je kennis met onze zorgverleners. Er volgt een open gesprek over je suicidaliteit en de factoren die hieraan bijdragen en jouw overwegingen. Samen met hen werk je toe naar een plan om jouw situatie te verbeteren. Ook maken we een plan om extra veiligheid in te bouwen als doodsgedachten opspelen. Met jouw instemming betrekken we ook familie en/of andere naasten bij het proces. Zowel voor jou als voor de mensen om je heen kan dit nieuwe inzichten en nieuw perspectief opleveren. Meer informatie over de vervolgstappen is te vinden onder Behandeling.

Is de stap naar onze poli nog te groot? Maar heb je wel behoefte om met iemand te praten? Of praat je nu nog liever anoniem?
Dat kan ook. Surf naar http://www.113online.nl/ Of bel nu naar 0900 - 0113 (24 uur per dag, 7 dagen per week). Je kunt ook chatten via deze website van 113 zelfmoordpreventie

De poli Suïcidepreventie is één van de pijlers in de totale keten van suïcidepreventie in de regio. De poli werkt nauw samen met andere instanties: huisartsenvereniging Cohesie, Mutsaersstichting, MET ggz (voorheen RiaggZuid), Bureau Jeugdzorg, SEH van VieCuri MC en Max Ernst GGZ (voorheen Buro van Roosmalen). Deze samenwerking vloeit voort uit het convenant Ketenzorg suïcidepreventie Noord-Limburg. Een van de uitgangspunten van dit convenant is dat nauw samenwerken van hulpverleners die goed geschoold zijn op het vlak van suïcidepreventie levens kan redden.

Ketenzorg suïcidepreventie Noord-Limburg

In oktober 2013 sloten zeven zorgorganisaties die betrokken zijn bij suïcidepreventie het convenant ‘Ketenzorg suïcidepreventie Noord Limburg’. Het convenant dat oktober 2013 is afgesloten, is gebaseerd op de volgende principes:

• Preventie van suïcide is mogelijk. Werken op basis van protocollen draagt hieraan bij.
• Ketensamenwerking: als je op het gebied van preventie samenwerkt en met elkaar in verbinding blijft, zorgt dat voor betere resultaten en lukt het ook beter om met de patiënt in verbinding te blijven.
• Samenwerking tussen de volwassenen en de jeugdzorg. Dit is van belang om de expertise in de preventie van suïcide onder jonge mensen goed te benutten. Suïcide is een belangrijke doodsoorzaak onder jonge mensen.